Δυσλεξία. Συνδιασμός ικανοτήτων και δυσκολιών
Η Μαρία Πογιατζή είναι πτυχιούχος Ψυχολογίας (Coventry University) και
Ασκούμενη Σχολική Ψυχολόγος (ΜΑ in School Psychology- University of Nicosia)
Σύμφωνα με τη Βρετανική Ένωση Δυσλεξίας (British Association of Dyslexia) ορίζεται ως: ένας συνδυασμός ικανοτήτων και δυσκολιών που επηρεάζουν τουλάχιστο μία από της μαθησιακές διαδικασίες: όπως της ανάγνωσης, της γραφής, και του συλλαβισμού. Αδυναμία μπορεί να εντοπιστεί και στην ταχύτητα επεξεργασίας, στη βραχεία μνήμη, στις αριθμητικές ακολουθίες, στην ακουστική και οπτική αντίληψη, στον προφορικό λόγο και στις κινητικές δεξιότητες. Είναι ιδιαίτερα συνδεδεμένη με τον έλεγχο και τη χρήση του γραπτού λόγου, που μπορεί να περιλαμβάνει την αλφαβητική, την αριθμητική και μουσική σημειογραφία»
Με απλά λόγια η δυσλεξία παρουσιάζεται ως δυσκολία στη γραπτή και προφορική γλώσσα (ανάγνωση, γραφή, στο συλλαβισμό, στην ομιλία ή ακοή) και όπως φαίνεται μέσα από έρευνες, θεωρείται συχνό φαινόμενο αφού επηρεάζει το 4% του ελληνικού μαθητικού πληθυσμού και η αναλογία εμφάνισης της είναι 4 προς 1 με τα αγόρια να αντιμετωπίζουν δυσλεξία σε μεγαλύτερο ποσοστό από ότι τα κορίτσια.
Συμπτώματα δυσλεξίας για γονείς και εκπαιδευτικούς
Δυσκολία αναγνωστικής ικανότητας (αργός/διστακτικός λόγος)
Δυσκολία στον προφορικό λόγο (προφορά λέξεων)
Δεν διαβάζει δυνατά την ανάγνωση
Δυσκολία στην γραμματική και στην ορθογραφία
Δυσκολεύεται να κατανοήσει το κείμενο που διαβάζει
Μικρή χωρητικότητα οπτικής μνήμης
Δεν ακολουθεί την σειρά των γραμμάτων και οδηγιών
Δυσκολία στον προφορικό λόγο (οργάνωση σκέψης)
Απώλεια προσωπικών αντικειμένων
Δυσκολία απομνημόνευσης ονομάτων ή τοποθεσιών
Περιορισμένη αυτοεκτίμηση που ίσως να οφείλεται από προηγούμενες αποτυχίες ή απογοητεύσεις.
Χαρακτηριστικά στην αναγνωστική ικανότητα
Δυσκολεύεται να διακρίνει διαφορετικές λέξεις που περιέχουν τα ίδια γράμματα (π.χ ΣΤΗ-ΤΗΣ)
Καθρεπτική ανάγνωση (π.χ ΧΑ-ΑΧ)
Δυσκολία στην ανάγνωση ή αναγνώριση λέξεων με πολλά σύμφωνα
Αντικατάσταση λέξεων με κάποια άλλη που έχει παρόμοια σημασία (π.χ ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ-ΜΑΥΡΟΣ)
Η προφορά φωνηέντων είναι λανθασμένη
Παράληψη λέξεων, συλλαβών ή και ολόκληρων φράσεων
Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης εκφράζουν άσχετα φωνήματα
Χαρακτηριστικά γραπτού λόγου
Ακαταστασία με αποτέλεσμα δυσανάγνωστο γραφικό χαρακτήρα
Δυσκολία ευθυγράμμισης λέξεων στο χαρτί
Καθρεπτική χρήση γραμμάτων και λέξεων
Λέξεις χωρίς τόνους
Χρήση κεφαλαίων ανάμεσα στα μικρά γράμματα
Δεν εφαρμόζεται κανένας γραμματικός κανόνας
Παραλήψεις, αντιμεταθέσεις και επαναλήψεις γραμμάτων που αποτελούν την λέξη
Ελλιπής χρήση σημείων στίξεως και διατήρησης ορίων μεταξύ των λέξεων
Χαρακτηριστικά δυσκολία αριθμητικών συμβόλων
Δυσκολία στην εκμάθηση πολλαπλασιασμών
Μέτρηση αριθμών με τα δάχτυλα και μεγαλύτερη δυσκολία με πολυψήφιους αριθμούς
Δυσκολία στην αντιγραφή πράξεων, αριθμών και στη χρήση «κρατούμενων»
Αντιστροφές στους αριθμούς (π.χ 2345- 2453)
Μπερδεύουν οπτικά τους αριθμούς και τα σύμβολα (+ ή Χ, < και >, 6Χ9=15 αντί 54)
Δυσκολία στις κάθετες πράξεις και ίσως να οφείλεται στην σύγχυση της αντίληψης της κατεύθυνσης (δεξιά- αριστερή)
Δυσκολία συγκράτησης δεδομένων στα μαθηματικά προβλήματα και αργοπορία επίλυσης τους λόγο ανάγκης τους για επεξεργασία των πληροφοριών
Δυσκολία στην προπαίδεια όπου μπορεί να επαναλάβουν τους αριθμούς
Συμβουλές για το σπίτι
Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μέσα τα οποία αλλάζουν την ομιλία σε κείμενο
Όταν τους διαβάζεται ένα παραμύθι για παράδειγμα, καλό θα ήταν να διαβάζεται δυνατά και καθαρά
Τα ηχογραφημένα βιβλία είναι ένας τρόπος ο οποίος θα ήταν αρκετά χρήσιμος για το παιδί
Υπάρχουν ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα ορθογραφικού ελέγχου για άτομα με δυσλεξία
Χρήσιμο για παιδία προσχολικής ηλικίας είναι τα παιδικά τραγούδια και τα τραγούδια που βοηθούν την μνήμη
Επιβράβευση προσπάθειας
Χρήση έντονων χρωμάτων κατά τη διάρκεια ανάγνωσης ή λύσης ασκήσεων (π.χ μαθηματικά προβλήματα)
Σημαντική πληροφορία για όλους τους γονείς
Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι πολύ σημαντικός για την ακαδημαϊκή ανάπτυξη του παιδιού μας, ωστόσο οι γονείς χρειάζεται να έχουμε «ανοιχτά αυτιά» για να ακούσουμε τις ανησυχίες τους για το παιδί μας αφού για εμάς δεν είναι εύκολο να εντοπίσουμε που εστιάζεται η δυσκολία του. Ο εκπαιδευτικός δε, μπορεί να μας καθοδηγήσει, αφού μας επισημάνει τις αδυναμίες που έχει αντιμετωπίσει ο ίδιος/η ίδια στην σχολική τάξη. Με την βοήθεια του εκπαιδευτικού συστήματος, του σχολικού ψυχολόγου και την δική μας, θα σχεδιαστεί ένα πλάνο το οποίο θα βοηθήσει την βελτίωση του παιδιού τόσο ακαδημαϊκά όσο και κοινωνικό-συμπεριφοριστικά ούτως ώστε να μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του σχολείου και της κοινωνίας.
Μην ξεχνάτε ότι η δυσλεξία κατατάσσεται στις νευρολογικές διαταραχές, και αυτό το καθιστά δύσκολο στο να αποκτηθούν κάποιες ακαδημαϊκές και κοινωνικές δεξιότητες ωστόσο σημαντικό είναι να θυμόμαστε πάντα ότι δεν οφείλονται σε χαμηλή νοημοσύνη ή τεμπελιά.
Πηγή:
Μαυρογόνατος ,Α., Μπαιρακτάρη, Δ., Κρεμμύδα, Λ., Λιάκος, Ι (2010). Η δυσλεξία: Αίτια συμπτώματα και τρόποι αντιμετώπισης σε Ενήλικες. Πανελλήνιο Συνέδριο (2009). Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας (ως πρώτης μητρικής, δεύτερης/ξένης). Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Νηπιαγωγών Εργαστήριο γλώσσας και προγραμμάτων Γλωσσικής Διδασκαλίας. Νυμφαίο Φλώρινας