Αυτοκτονία. Κλινική εικόνα και παράγοντες υψηλού κινδύνου

Περίπου 1 εκ. άνθρωποι αυτοκτονούν κάθε χρόνο παγκοσμίως, ενώ περίπου 15 εκ. πραγματοποιούν απόπειρα αυτοκτονίας. Γενικότερα, η αυτοκτονία αποτελεί την 8η κατά σειρά αιτία θανάτου παγκοσμίως για τους ενήλικες, ενώ στα άτομα ηλικίας 14 έως 35 ετών είναι η 2η πιο συχνή αιτία θανάτου. Μάλιστα, στις Η.Π.Α. έχει περιγραφεί πως ο φόβος για τις δολοφονίες είναι πολύ συχνός, εντούτοις 1 δολοφονία αντιστοιχεί σε 2 αυτοκτονίες. Τα περισσότερα άτομα δεν αυτοκτονούν, όταν είναι πολύ μελαγχολικά ή απομονωμένα. Συνηθέστερα, το σχέδιο αυτοκτονίας πραγματοποιείται, τη χρονική περίοδο, που το άτομο δείχνει να έχει επανακτήσει τις, ψυχοσωματικές του δυνάμεις. Η αυτοκτονία δεν προβλέπεται, ωστόσο υπάρχουν μερικές ενδείξεις και παράγοντες που ίσως είναι βοηθητικές στην αναγνώριση κάποιου άνθρωπου που βρίσκεται σε κίνδυνο.

Πιθανή εικόνα κάποιο που θέλει να θέσει τέλος στη ζωή του

-Μιλούν πολύ συχνά ή σκέφτονται διαρκώς τον θάνατο

-Κλινική κατάθλιψη (βαθιά θλίψη, απώλεια ενδιαφέροντος, προβλήματα στον ύπνο και το φαγητό) η οποία χειροτερεύει

-Έχουν μια “τελευταία επιθυμία/ευχή”,

-Προκαλούν την μοίρα τους κάνοντας άκρως επικίνδυνα πράγματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στον θάνατο (π.χ γρήγορη οδήγηση)

-Απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα και πρόσωπα που αγαπούσε

-Κάνει σχόλια ότι είναι απελπισμένος/η, αβοήθητος/η, ή άχρηστος/η

-Βάζει στην σειρά τις “εκκρεμότητες” στην ζωή του/της (πχ προσπαθεί να ξεδιαλύνει παρεξηγήσεις του παρελθόντος, αλλάζει την διαθήκη του/της κλπ)

-Λέει πράγματα όπως “θα ήταν καλύτερα αν δεν ήμουν εδώ” ή “θέλω να φύγω”

-Έχει πολύ απότομες μεταπτώσεις στην διάθεσή του/της από το να είναι πολύ λυπημένος/η στον να είναι πολύ ήρεμος/η ή να εμφανίζεται ξαφνικά πολύ ευτυχισμένος/η

-Μιλάει για το ενδεχόμενο αυτοκτονίας ή τρόπου να σκοτωθεί

-Επισκέπτεται ή καλεί στο τηλέφωνο γνωστούς, οικογένεια και φίλους απλά για να εκφράσει κάποιες σκέψεις που δεν έχει εκφράσει στο παρελθόν ή για να τους πει “αντίο

Παράγοντες υψηλού κινδύνου

-Αναγκαστική αλλαγή τρόπου ζωής (π.χ. στράτευση, φοίτηση σε εκπαιδευτικό ίδρυμα μακριά από τον τόπο κατοικίας κ.α.).

-Αποχωρισμός από οικεία πρόσωπα (π.χ. ερωτικό σύντροφο, γονείς, φίλους κ.α.).

-Χρήση ψυχοτρόπων ουσιών (π.χ. αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες, υπνωτικά κ.α.).

-Οικονομικά προβλήματα (ειδικότερα η ξαφνική απώλεια οικονομικής ισχύος ή η μακρόχρονη οικονομική εξαθλίωση).

-Προβλήματα στο κοινωνικό περιβάλλον (π.χ. λόγω θανάτου, χωρισμού, δικαστικών διαμαχών κ.α.).

-Θάνατος προσφιλούς προσώπου (χαμένο αίσθημα ελπίδας).